خرابی سنسور اکسیژن یکی از اتفاقاتی است که می تواند برای هر وسیله نقلیه ای پیش بیاید. این خرابی باعث افزایش مصرف سوخت و درست کار نکردن موتور می شود. 

یکی از پارامتر های مهمی که برای هر راننده وسیله نقلیه بسیار اهمیت دارد، چک کردن میزان مصرف سوخت است.

سنسور اکسیژن در خودرو ها می تواند در میزان مصرف سوخت تاثیر زیادی داشته باشد. 

البته مصرف سوخت در خودرو های مختلف به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از این عوامل طراحی خودرو و رفتار هوا با بدنه خودرو در زمان حرکت است. ولی مهمترین عامل نسبت هوا به سوخت است. این نسبت در هر خودرویی تعیین کننده بخش زیادی از مصرف سوخت است. سنسور اکسیژن در واقع این نسبت را کنترل می کند.

این سنسور به نام های دیگری مثل سنسور O2 و سنسور لاندا نیز شناخته می شود.(لاندا یک حرف یونانی است که به معنی برابری درصد اکسیژن و سوخت می باشد ).

تاریخچه استفاده از سنسور اکسیژن به این صورت است که در اوایل دهه 60 میلادی، شرکت رابرت بوش برای نخستین بار از این قطعه در خودرو استفاده کرد. تا سال 1980 قانونی وضع شد که استفاده از این قطعه در خودروها اجباری شد. 

در سال 1976 این قطعه بر روی خودروی VOLVO 240 به کار رفت. از آنجایی که این سنسور در کاهش آلایندگی های هوا نقش بسزایی داشت، ایالت کالیفرنیا به کار گیری آنرا ضروری دانست.  

وظیفه سنسور اکسیژن در خودرو به این صورت است که میزان گاز های خروجی از موتور را اندازه گیری می کند. این اطلاعات توسط ماژولی به نام ماژول کنترل نیرو (PCM) بررسی می شود. توسط این ماژول، نسبت میزان هوا به سوخت مناسب برای خودرو، در زمان واقعی تعیین می شود. 

میزان درصد اکسیژن موجود در موتور، به موارد مختلفی بستگی دارد. این موارد می تواند دمای موتور، فشار فشار سنج و … باشد. اگر سطح اکسیژن پایین باشد، یعنی مقدار زیادی از سوخت پس از احتراق باقی می ماند. اگر میزان اکسیژن از یک حدی بالاتر باشد، یعنی سوخت ناکافی در خودرو موجود می باشد.

هر دو حالت ذکر شده برای خودرو مضر هستند و سنسور اکسیژن این اطلاعات را به کامپیوتر ماشین (ECU) ارسال می کند. با این کار، میزان سوخت ورودی موتور تنظیم می شود. 

پس همانطور که گفته شد، این سنسور داده ها را به PCM منتقل می کند تا نسبت بهینه میزان هوا به سوخت حفظ شود. بنابراین در صورت خرابی سنسور اکسیژن، عملکرد موتور مختل شده و آلودگی های زیادی وارد هوا می شوند.

به طور کلی این سنسور به دو دسته پایین دست و بالا دست تقسیم می شود. نوع اول بین مبدل صدا خفه کن و مبدل کاتالیزوری قرار دارد. نوع دوم نیز بین مانیفولد اگزوز و مبدل قرار دارد.

وظیفه این دو نوع سنسور در خودرو متفاوت است. سنسور بالادست وظیفه دارد سیگنال های سطح اکسیژن را به ECU ارسال کند، در حالی که سنسور پایین دست وظیفه دارد راندمان مبدل کاتالیزوری را اندازه گیری کند.

میزان اختلاف درصد اکسیژن بین اگزوز ماشین و هوای محیط در درون سنسور اکسیژن، باعث تولید نسبت جریان در میان حباب سرامیکی می شود. هر چقدر این میزان اختلاف بیشتر باشد، ولتاژ تولیدی سنسور نیز بیشتر است. 

به صورت عددی اگر بخواهیم مثالی بزنیم، یک سنسور اکسیژن هنگامی که مخلوط سوخت غنی باشد و میزان اکسیژن محترق نشده در اگزوز کم باشد، ولتاژی در حدود 0.9 ولت تولید می کند. زمانی که میزان مخلوط سوخت کم باشد (رقیق باشد)، ولتاژ خروجی افت کرده و به حدود 0.2 ولت می رسد. 

زمانی که میزان سوخت و هوا متناسب باشد (بالانس شده باشد)، سنسور ولتاژی حدود 0.45 ولت را تولید می کند. البته این نسبت هوا به سوخت در شرایط مختلف تغییر می کند. به عنوان مثال در هوای سرد و هوای گرم و یا در هوای کم فشار یا پر فشار، این نسبت تغییر می کند.

عوامل مختلفی می توانند بر غنی با رقیق بودن نسبت مخلوط سوخت و هوا تاثیر گذار باشند، از جمله درجه حرارت هوا، درجه حرارت مایع خنک کننده موتور، موقعیت دریچه گاز، جریان هوا و بار موتور.

محل نصب این سنسور بر روی مانیفولد دود است. 

همانطور که گفته شد، خرابی سنسور اکسیژن می تواند عملکرد موتور را مختل کند. ما در این مقاله به بررسی علائم و دلایل این خرابی پرداخته ایم. پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.